بهترین سن برای یادگیری زبان دوم چه سنی است؟
آیا امیدوار هستید فرزندتان به ایده ها و دیدگاه های زبانی دیگر دسترسی داشته باشد؟ آیا رویای پسرتان را در سر می پرورانید که بدون زحمت بین زبان های مختلف جابه جا شود؟ آیا درباره بازدید از پاریس با دختری که می تواند مانند یک فرد بومی مذاکره کند خیال پردازی می کنید؟ عالی! به همین دلیل، از چه زمانی لازم است شروع به تشویق آنها برای شروع یادگیری یک زبان خارجی کنید؟ آیا به محض اینکه آنها می توانند صحبت کنند، یا واجب است تا زمانی که آنها به زبان فارسی مسلط نشدند، اقدام به یادگیری زبان دوم نکنید؟ خوب، همه محققان موافق هستند که هر چه کودک زودتر شروع به یادگیری زبان دوم کند، به دلایل زیادی بهتر است. برخی از محققان می گویند که مهارت های یادگیری زبان دوم در سن 6 الی 7 سالگی یا قبل از آن به اوج خود می رسد. برخی دیگر ادعا می کنند که این پنجره تا دوره بلوغ ادامه دارد. اما، همه آنها موافق هستند که یادگیری یک زبان جدید برای کودک بعد از بلوغ بسیار دشوارتر است. در ادامه، همه دیدگاه‌های رایج و استدلال‌های پشتیبان آنها را برای مرجع خود به عنوان وسیله‌ای برای کمک به شما در اتخاذ آگاهانه‌ترین تصمیم ممکن پیدا خواهید کرد.
چرا از 3 الی 4 سالگی شروع کنیم؟
اگر چند سال پیش این سوال را می پرسیدین، همه جوری به شما نگاه می کردند که انگار یک بیگانه هستی. برای کودکان سه ساله غیرقابل تصور بود که قادر باشند زبان دوم را یاد بگیرند، با توجه به اینکه هنوز به زبان مادری خود تسلط ندارند.
با این حال، امروزه، یافته های تحقیقاتی چیزی کاملا متفاوت را نشان می دهد. مطالعات دانشگاه هاروارد تایید می کند که اگر کودکان زبان دوم را در سنین پایین تر یاد بگیرند، خلاقیت، مهارت های تفکر انتقادی و انعطاف پذیری ذهن به طور قابل توجهی افزایش می یابد. اعتقاد بر این است که سال های پیش دبستانی، به ویژه سه سال اول زندگی، دوره حیاتی در زندگی کودک است. این زمانی است که پایه های نگرش، تفکر، و یادگیری، در میان دیگران، گذاشته می شود.
کاربرد این توانایی طبیعی بسیار تشویق می شود، زیرا یادگیری زبان دوم به آسانی یادگیری زبان اول است. ممکن است بار بزرگی به نظر برسد، اما در واقع اینطور نیست. مغز انسان چیز شگفت انگیزی است. از لحظه تولد، با شش روش اصلی یاد می گیریم:
- بینایی
- بویایی
- چشایی
- شنوایی
- لامسه
- انجام دادن
بر اساس اطلاعاتی که در چند سال اول زندگی به دست می آوریم، همه چیزهایی که یاد گرفتیم بعدها در زندگی رشد می کنند. تحقیقات نشان داده است که 50 درصد از توانایی ما برای یادگیری تا سن 4 سالگی و 30 درصد دیگر در 8 سالگی توسعه مییابد. به همین دلیل است که کودکان سه ساله تشویق می شوند تا زبان دوم را یاد بگیرند. با این حال، این بدان معنا نیست که 80 درصد از دانش یا هوش فرد قبل از 8 سالگی شکل گرفته است. به سادگی به این معنی است که کودکان مسیرهای اصلی یادگیری خود را در چند سال اول زندگی خود بهبود می بخشند.
مطالعات نشان می دهند که هر چه زبان آموز جوان تر باشد، بیشتر می تواند تلفظ ها را بپذیرد و صداهای جدید را بازسازی کند. و کودکان در حدود سه الی چهار سالگی این قابلیت را دارا هستند که از طریق بازی یاد بگیرند، زیرا هنوز تحت تاثیر حقایق و اطلاعاتی قرار نگرفتند که لازم است ذخیره و ارزیابی شوند. این چیزی است که با بزرگتر شدن ما اتفاق می افتد. کودکان دوزبانه که از سنین پایین زبان دوم را یاد می‌گیرند، در هر دو زبان بومی و نیتیو به نظر می‌رسند.
بعد از سال های نوجوانی، مغز تغییر می کند و یادگیری زبان خارجی را برای بزرگسالان بسیار چالش برانگیز می سازد. این بدان معنا نیست که بزرگسالان قادر به یادگیری زبان دوم نیستند. فقط به این دلیل که آنها این کار را مانند یک کودک انجام نمیدهند، زیرا مکانیسم هایی که به یادگیری زبان کمک می کند مانند سنین 2 الی 5 سالگی نیست. کودکان اگر زبان دوم را در جوامع خانوادگی خود بخوانند، بهتر از کلاس درس یاد می گیرند.
و علاوه بر تسلط بیشتر، کودکان دوزبانه نه تنها به دو زبان زودتر از سایر همسالان تک زبان صحبت می کنند، بلکه در انجام کارهایی که نیاز به تغییر توجه دارند نیز بهتر عمل می کنند. علاوه بر این، تحقیقات نشان می دهد کودکانی که ابتدا به زبان مادری خود تسلط داشتند و بعد از آن، زبان دوم را آموختند، به زبان خارجی مسلط شدند، اما هرگز نتوانستند به سطح برتری برسند که هر دو زبان را یکجا یاد گرفتند.
بچه های خانواده های دو زبانه چطور؟
همه چیز به موقعیتی که خانواده در آن قرار دارد بستگی دارد. برای مثال، کودکی که از یک مادر بریتانیایی و یک پدر ایتالیایی ساکن بریتانیا متولد شده است، این توانایی را دارد که از لحظه تولد شروع به یادگیری هر دو زبان کند. از سوی دیگر، یک کودک در سن مدرسه از مثلا آلمان که به بریتانیا مهاجرت می کند، مجبور می شود زبان جدید – انگلیسی – را در اسرع وقت یاد بگیرد. این ممکن است چند سال طول به طول انجامد، بسته به سن کودک، تا به سطح انگلیسی زبان مادری برسد. این روند به راحتی یا سریع اتفاق نمی افتد، به همین دلیل، توصیه می شود والدین، در این موارد، انتظارات بالایی (غیر واقعی) درباره یادگیری زبان دوم نداشته باشند.
چرا در اوایل نوجوانی (11 الی 13 سالگی) یاد بگیریم؟
مطالعه‌ای روی 17000 کودک انگلیسی که در مدرسه زبان فرانسه را یاد می‌گیرند نشان می دهد که کودکانی که از سن یازده سالگی شروع به یادگیری نمودند، در آزمون‌های مهارت زبان دوم در مقایسه با آن‌هایی که از حدود هشت سالگی شروع کرده بودند، عملکرد بهتری داشتند. تا کنون، آن مطالعه خاص، بزرگترین تحقیق در بین کودکانی است که در یک محیط کلاس درس زبان خارجی یاد می گیرند. این یافته‌ها با مطالعات دیگر دانش‌آموزان دانمارکی در حال یادگیری زبان انگلیسی و کودکان سوئیسی در یادگیری زبان فرانسه مطابقت داشت.
همچنین، مشخص شد که نوجوانانی که قبل از 15 سالگی زبان خارجی را یاد می گیرند، دارای تلفظ بهتری از زبان دوم هستند که تقریبا شبیه متکلمان بومی است. با این حال، مجدد متذکر می شویم که هرچه جوان‌تر شروع به یادگیری زبان دوم کنید، بیشتر لهجه‌ای شبیه به بومی خواهید داشت. از سوی دیگر، کودکان بزرگتر از 15 سال و همچنین بزرگسالان در یادگیری زبان جدید بهتر از کودکان کوچکتر هستند. به این دلیل است که در کودکان خردسال محدودیت‌های تجربی و شناختی نسبت به نوجوانان و بزرگسالان وجود دارد که به آنها امکان می‌دهد سریع‌تر یاد بگیرند.
اگر زبان دوم جایگزین زبان اول شود چه؟
در این صورت، اگر زبان اول به درستی رشد نکرده باشد و کودک مجبور به یادگیری زبان دوم شود، خطراتی هستند که واجب است از آن اجتناب کرد. درباره والدینی که فرزندان خود را به صرف زمان بیشتری برای یادگیری زبان دوم تشویق می کنند، مهم است که مراقب باشند. ممکن است کودک مجبور شود برخی از موضوعات دیگر را کاهش دهد یا حتی آن را قطع کند تا زمان کافی برای اختصاص دادن به فراگیری زبان دوم پیدا کند. آیا این چیزی است که شما برای فرزندتان می خواهید؟ با این حال، زبان آموزان مسن‌تر، یادگیرندگان کارآمدتری هستند و به زمان کمتری برای فتح موارد جدید نیاز دارند. به همین دلیل، هنگامی که به دست آوردن تلفظی شبیه به زبان مادری زیاد مورد توجه نیست، نوجوانان به خوبی این کار را انجام خواهند داد.
درباره کودکان دوزبانه که کلمات دو زبان خود را با هم ترکیب می کنند، چطور؟ آیا لازم است درباره آن نگران باشید؟
به طور معمول کودکانی که در حال یادگیری دو زبان هستند، کلمات را از یک زبان به زبان دیگر مخلوط می کنند. این “تغییر کد” یا “مخلوط کردن کد” نامیده می شود و چیزی نیست که شما را نگران سازد. و به طور قطع این نشانه ای نیست که آنها با دوزبانگی دست و پنجه نرم می کنند، بنابراین می توانید نفس راحتی بکشید.
در واقع، این یک شکل طبیعی کاربرد زبان در میان افرادی است که دو زبان را یاد می‌گیرند و به عنوان شکلی پیچیده و در عین حال غنی از گفتمان تلقی می‌شود. بله، ممکن است با دیدگاه‌هایی برخورد کنید که تغییر کد از سوی متخصصان آموزش و بهداشت را محکوم می‌کند که آن را مانعی بر سر راه رشد زبانی کودکان می‌دانند. با این حال شواهد نشان می‌دهد که همه متکلمان دوزبانه (بدون توجه به سن آنها) هر از گاهی کد را تغییر می‌دهند، که نشانه‌ای از اختلال یا سردرگمی زبان نیست.
وقتی صحبت از کودکان پیش دبستانی می شود که زبان دوم را یاد می گیرند، می توانند به دلایل زیادی کد را تغییر دهند. با توجه به اینکه کودکان دو زبانه به طور معمول در هر دو زبان به یک اندازه مهارت ندارند، در حین مکالمه با دیگران دچار تغییر می شوند. آنها گاهی اوقات کلماتی را انتخاب می کنند که بیشتر با آنها آشنا هستند، صرف نظر از اینکه از کدام زبان آمدند. این، البته، منجر به مخلوط کردن کلمات از هر دو زبان در یک جمله است.
همچنین مهم است که توجه داشت که کودکان دوزبانه (حتی دو ساله ها) به طور قابل توجهی با ترجیحات زبانی فردی که با او گفتگو می کنند آشنا هستند. این موجب می شود که آنها به طور کامل قادر به کاربرد بهتر هر دو زبان برای رساندن پیام خود به همتایان خود باشند. به همین دلیل، دیدن کودکان دوزبانه که از زبانی استفاده می‌کنند که شریک مکالمه‌شان بیشتر به آن علاقه دارد، غیرمعمول نیست!
هنگامی که به سن چهار سالگی می رسند، کودکان دوزبانه بیشتر متوجه می شوند که از کدام زبان در اجتماع و مکان های عمومی استفاده کنند. همچنین می توانید انتظار داشته باشید که آنها واژگان کافی را هم در زبان مادری و هم در زبان دوم خود خلق کنند و به جای تغییر کد، قادر باشند مکالمه را در یک زبان حفظ کنند. واضح است که بچه های کوچک، زبان آموزان معجزه آسایی با پتانسیل و توانایی های زیادی هستند که ما والدین باور نداریم که در سنین پایین دارای این قابلیت هستند.
عوامل زیادی قادر هستند در کسب موفقیت آمیز زبان دوم نقش داشته باشند که روش های تدریس مورد استفاده در محیط مدرسه جزو برترین ها هستند. همچنین، یادگیرندگان جوان و دوزبانه بسیار باهوش هستند و می توانند به راحتی از یک زبان به زبان دیگر با سهولت نسبی مبادله کنند تا برای همسالانی که با آنها گفتگو می کنند، خانواده و جامعه خود را جذب کنند.
و، اگرچه تحقیقات هنوز درباره سن مناسب کودک برای شروع یادگیری زبان دوم غیرقطعی و متضاد است، شما همیشه این قابلیت را دارا هستید که به کودک نوپای خود فرصت یادگیری بدهید. اگر می بینید که آنها در حال بحث و سردرگمی هستند، بهتر از هر متخصصی می دانید که چه کاری لازم است انجام دهید. به هر حال، همیشه زمانی برای یادگیری موازد جدید وجود دارد، حتی در سن کمی بالاتر.
در هر سنی قابلیت یادگیری زبان جدید را دارا هستید
خارج از محدوده سنی ایده آل برای یادگیری روان زبان، به این معنی نیست که تلاش کردن بیهوده است. بسیاری از افراد زمانی که به سن بلوغ می رسند قادر به یادگیری زبان های کاملا جدید هستند. سنی که در آن شروع به یادگیری زبان می کنید همه ماجرا نیست. آنچه مهمتر است کاربرد روش مناسب برای یادگیری است. همان مطالعه انجام شده توسط محققان دانشگاه هاروارد و MIT نشان داد: افرادی که زبانی را با غوطه ور شدن کامل در آن یاد می گیرند نسبت به افرادی که در کلاس زبان یاد گرفته بودند بسیار مسلط تر بودند.
در واقع، وقتی از یک محقق در آن مطالعه پرسیده شد که آیا بهتر است درس های زبان را زودتر در زندگی شروع کنیم یا زبانی را از طریق غوطه وری دیرتر یاد بگیریم، او باز هم غوطه وری را انتخاب کرد. غوطه‌ور شدن می‌تواند به شما کمک کند سریع‌تر از تکنیک‌های یادگیری تکراری، بدون توجه به سن شما، یک زبان را یاد بگیرید. شما قادر هستید با زندگی در کشوری دیگر برای مدتی به غوطه ور شدن دست یابید یا این توانایی را دارید که از برنامه منحصر به فرد دیگر استفاده کنید در حالی که بهترین زمان برای یادگیری یک زبان جدید ممکن است در دوران کودکی باشد، دومین زمان بهتر همین الان است.
کلام آخر
یادگیری زبان دوم در هر سنی امکان پذیر است! با این حال، هر چه کودک شما زودتر با زبان (یا بهتر است بگویم، زبان ها) آشنا شود، این شانس بیشتر است که نه تنها روان صحبت کند، بلکه حتی به آن زبان فکر کند. یادگیری زبان های خارجی قادر است به دو روش اساسی انجام شود – متوالی یا همزمان. یادگیری متوالی زبان زمانی اتفاق می افتد که یک زبان خارجی تنها بعد از تسلط بر زبان مادری (به طور معمول نه قبل از چهار یا پنج سالگی) به کودک معرفی شود. یادگیری همزمان زبان اساس دوزبانگی است. دوزبانگی و حتی سه‌زبانگی می‌تواند ناشی از عوامل محیطی باشد یا بخشی از یک آموزش طراحی شده مناسب باشد که در آن یک زبان خارجی قبل از سومین سالگرد تولد کودک معرفی می‌شود.
